Łączenie spółdzielni socjalnych

Aby realizować nawet te najszczytniejsze cele spółdzielcze, spółdzielnia socjalna musi zarabiać na utrzymanie siebie i swoich członków. Tym samym każda ze spółdzielni, jak każde przedsięwzięcie biznesowe, poddawana jest naturalnej weryfikacji przez rynek, a tym samym część z pomysłów niestety rynek weryfikuje negatywnie i z kolei te podmioty nie są w stanie zbudować sobie stabilnego przychodu pozwalającego na dalsze funkcjonowanie. W takiej sytuacji często pozostaje likwidacja bądź połączenie. Ponieważ likwidacja wiąże się z utratą miejsc pracy w likwidowanej spółdzielni, a ponadto jest procesem kosztownym, złożonym, wymagającym rozległej wiedzy i doświadczenia o wiele korzystniejszym jest połączenie z silniejszym partnerem, jakim jest inna spółdzielnia socjalna. Takie rozwiązanie często silniejszej spółdzielni pozwala na rozszerzenie oferty, a mniejszej pozwala odzyskać stabilizację finansową i zachować miejsca pracy.

Zanim przejdę do działań niestety trochę niezbędnych przepisów. W świetle Art. 16 UOSS Spółdzielnia socjalna może łączyć się tylko z inną Spółdzielnią socjalną. Wspomnę również iż zgodnie z Art. 17 w wyniku podziału spółdzielni socjalnej mogą być utworzone wyłącznie spółdzielnie socjalne. Tyle tylko regulacji wnoszą przepisy ustawy o spółdzielniach socjalnych, pozostałe uregulowania wynikają z Prawa Spółdzielczego (PS) Dział IX Łączenie się spółdzielni art. 96 i dalsze. Z PS bowiem wynika iż jeżeli statut spółdzielni nie stanowi inaczej, spółdzielnia może połączyć się w każdym czasie z inną spółdzielnią na podstawie uchwał walnych zgromadzeń łączących się spółdzielni podjęta większością 2/3 głosów. (większość oznacza obecność min połowy członków uprawnionych do głosowania) Ustawa przewiduje tylko i wyłącznie możliwość połączenia w trybie przejęcia, czyli nie ma mowy o powstaniu nowej spółdzielni z dwóch starych.

Statut będący podstawą dalszej działalności spółdzielni po połączeniu może być nowo przyjętym statutem spółdzielni przejmującej lub przejmowanej. Przyjęty statut nie może uszczuplać nabytych praw majątkowych członków łączących się spółdzielni, np. korzystanie ze świadczeń spółdzielni w zakresie jej statutowej działalności. Dodatkowo w statucie każdej spółdzielni mogą być zawarte jeszcze inne prawa majątkowe jej członków. Uchwały łączących się spółdzielni, co do statutu, na podstawie którego będzie działała spółdzielnia po połączeniu, muszą być w tym zakresie jednoznaczne. Jakiekolwiek rozbieżności będą prowadziły do nieskuteczności podjętych uchwał. Przyjęty statut będzie wywierał skutki prawne z chwilą wpisania go do Krajowego Rejestru Sądowego. Jakiekolwiek uchybienia w jego treści mogą być poprawione w terminie wskazanym przez sąd rejestrowy. Wszelkie zmiany dokonywane w statucie spółdzielni wymagają zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia członków. Jeżeli spółdzielnia w zakreślonym przez sąd terminie nie dokona stosownych zmian w statucie, sąd odmówi wpisu statutu do KRS, a powzięte uchwały o połączeniu będą bezskuteczne.

Uchwały łączących się spółdzielni winne zawierać w swojej treści:

1. Oznaczenie spółdzielni przejmującej,
2. Przyjęcie statutu stanowiącego podstawę dalszej jej działalności,
3. Datę połączenia.

Łączące się spółdzielnie muszą podjąć na walnych zgromadzeniach uchwały o połączeniu, które mogą odbywać się w różnym czasie, konieczne jest tylko, aby data łączenia się była taka sama. Datą połączenia jest data uchwalona przez walne zgromadzenie (konkretny dzień, np. 15.01.2015r., jest to data różna od daty wpisu do KRS. Połączenie wywiera skutek od chwili wpisu w KRS – wydanie orzeczenia w sprawie. W przypadku gdy orzeczenie zostało wydane na posiedzeniu jawnym, wydanie następuje z chwilą jego ogłoszenia. Natomiast datą połączenia się spółdzielni jest data uchwalona przez walne zgromadzenia członków. Tak więc data łączenia się spółdzielni i data wpisu do KRS nie jest datą tożsamą.

Sprawozdania finansowe

Każda z łączących się spółdzielni winna sporządzić sprawozdanie finansowe na dzień połączenia. Data sporządzenia sprawozdań finansowych ma być identyczna z datą łączenia się spółdzielni. Sprawozdania finansowe muszą być sporządzone według zasad określonych w ustawie o rachunkowości. Zgodnie z art. 88a PS

Skutki przejęcia spółdzielni przez drugą spółdzielnię

Majątek spółdzielni przejmowanej przechodzi na spółdzielnię przejmującą. Wierzyciele i dłużnicy spółdzielni przejmowanej stają się wierzycielami i dłużnikami spółdzielni przejmującej. Spółdzielnia przejmująca z chwilą połączenia staje się następcą prawnym spółdzielni przejmowanej, a tym samym odpowiada ona za wszystkie zobowiązania tej drugiej, również za te, które nie były ujęte w bilansie. Członkowie spółdzielni przejmowanej stają się członkami spółdzielni przejmującej od momentu wpisania połączenia do KRS. Członkowie łączących się spółdzielni nie składają nowych deklaracji członkowskich.

Członkowie Zarządu i Rady Spółdzielni

Połączenie i wszelkie skutki z tym związane są skuteczne z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Wyjątek stanowi przepis art. 102 par. 1 prawa spółdzielczego, który stanowi, iż niezwłocznie po podjęciu uchwał o połączeniu się spółdzielni zamiast zarządu i rady spółdzielni przejmowanej działa zarząd i rada spółdzielni przejmującej. Zarząd i rada spółdzielni przejmującej wchodzi w prawa i obowiązki zarządu i rady spółdzielni przejmowanej. Działają one za tę spółdzielnię do chwili wpisania połączenia do KRS. Członkowie zarządu i rady spółdzielni przejmowanej nie muszą więc być odwoływani ani składać rezygnacji z pełnionych funkcji. Tracą bowiem swoje mandaty z mocy samego prawa.

Zgłoszenie połączenia do KRS

Niezwłocznie, po podjęciu uchwał o połączeniu, zarząd spółdzielni przejmującej powinien zgłosić połączenie spółdzielni do KRS. Zgłoszenie dokonane jest na odpowiednio wypełnionych formularzach sądowych:

• KRS-Z5 – Wniosek o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców Spółdzielnia – jest to formularz podstawowy, który musi być wypełniany przy jakichkolwiek zmianach dokonywanych w rejestrze przedsiębiorców dotyczących spółdzielni,
• KRS-ZS – Zmiana – połączenie, podział, przekształcenie – należy wypełnić w celu wpisania informacji o połączeniu lub podziale spółdzielni,
• KRS-ZN – Sprawozdania finansowe i inne dokumenty – składamy w celu wpisania wzmianki do KRS o złożonych sprawozdaniach finansowych,
• KRS-ZM – Zmiana – przedmiot działalności – formularz ten składamy w przypadku jakichkolwiek zmian dokonanych w przedmiocie działalności spółdzielni.

Sąd rejestrowy bada wniosek i towarzyszące mu dokumenty pod względem formalnym i merytorycznym. Jeśli nie ma zastrzeżeń, wydaje postanowienie o wpisaniu połączenia się spółdzielni do KRS. Doręcza również zainteresowanym spółdzielniom jego odpisy. Z chwilą wpisu połączenia, spółdzielnia przejmowana wykreślana jest z KRS. Niezwłocznie, po wpisaniu połączenia do KRS, i jeśli uchwały walnych zgromadzeń o połączeniu nie postanowiły inaczej, musi nastąpić wybór nowych władz, zarządu i rady spółdzielni przejmującej.
W przypadku gdy nastąpił wybór nowego zarządu i rady, ewentualnie, gdy nastąpiły tylko zmiany w ich składach na podstawie uchwał walnych zgromadzeń o połączeniu, należy ponownie zgłosić zmiany do KRS na przeznaczonych do tego celu formularzach sądowych:

• KRS-Z5 – formularz podstawowy, Wniosek o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców Spółdzielnia
• jako załącznik: KRS-ZK – Zmiana – organy podmiotu/wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki, który wypełniamy w celu wykreślenia organu zarządu/rady nadzorczej, zmiany jego składu lub zmiany sposobu reprezentacji

Osoby które są zainteresowane bliżej problematyką z przyjemnością informuję, że wraz z Pawłem Wilkiem prawnikiem naszej kancelarii przygotowujemy praktyczne kompendium wiedzy w postaci poradnika, zakresie gdzie będą opisane wszystkie praktyczne elementy związane z procesem połączenia spółdzielni. Publikacja w formie elektronicznej ukaże się końcem roku.

Jeżeli pojawią się pytanie chętnie odpowiem na nie w indywidualnej korespondencji. Jeżeli zostaną przesłane na adres Kancelarii kontakt@tywoniuk.com.pl z informacją iż pytanie jest zadane w związku z publikacją na stronie Fundacji IUSTUS.

Na blogu znajdują się również inne artykuły dotyczące prowadzenia spółdzielni socjalnej: Łączenie spółdzielni socjalnych,  Zmiana statusu spółdzielni socjalnej, Ile powinien trwać okres kandydacki w spółdzielni socjalnej.